Nội dung bài viết
Trước khi hiểu rõ bản chất vấn đề một cách chính xác nhất, hãy cùng tìm hiểu sơ lược về nguyên lý truyền tải của SARS-CoV-2 trong không khí.
Nguyên lý truyền tải virus SAR-CoV-2
Theo IQAir, COVID-19 được nhận định là một bệnh truyền nhiễm do virus SARS-CoV-2, gây ra hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng. Khi virus tiếp xúc với màng nhầy (chủ yếu ở mắt, mũi và miệng), nhiễm trùng có thể dẫn đến bệnh tật, thậm chí là tử vong.
Tương tự như bệnh sởi hay cúm, COVID-19 cũng là một bệnh truyền nhiễm virus và có thể lây lan trong môi trường không khí, chủ yếu từ các nguồn sau:
- Dạng giọt bắn lây truyền trong phạm vi ngắn : virus có thể lây lan qua các giọt đường hô hấp được tạo ra khi người bệnh thở, ho, hắt hơi hoặc nói. Những giọt này có xu hướng lớn hơn (đường kính > 5 micron) và thường rơi ra ngoài không khí nhanh chóng trong vòng vài giây đến vài phút. Theo đó, giải pháp để hạn chế lây lan theo hình thức này là giãn cách, khẩu trang, kính chắn giọt bắn và thực hiện nghiêm chỉnh quy tắc 5K.
- Tiếp xúc (trực tiếp hoặc gián tiếp): virus có thể lây lan khi chạm vào vật hoặc bề mặt có dính virus từ người bị bệnh, sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt. IQAir cho rằng khử khuẩn bề mặt hoặc sát khuẩn tay với dung dịch cồn là giải pháp tối ưu cho trường hợp này.
- Khí dung lây truyền tầm xa trong không khí: khi một người bị nhiễm bệnh thở ra, các giọt bắn hô hấp nhỏ với đường kính ≤ 5 micron sẽ bị bắn ra ngoài không khí. Lúc này, các virus nhỏ ở dạng khí dung có thể tồn tại và di chuyển đi xa theo các dòng không khí.
Theo kết luận của IQAir, máy lọc không khí chỉ có thể giúp ích trong việc ngăn chặn sự phân tán của virus trong không khí ở nguồn thứ 3 - tức khí dung lây truyền tầm xa.
Máy lọc không khí và virus SARS-CoV-2
Máy lọc không khí không phải là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại virus, tuy nhiên việc sử dụng chúng cũng là một giải pháp kết hợp tối ưu để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình. Theo các nghiên cứu từ IQAir (Công ty Công nghệ Chất lượng Không khí của Thụy Sĩ) và khuyến nghị của EPA (Cục Bảo vệ Môi sinh - Chính phủ Hoa Kỳ), máy lọc không khí có thể lọc các hạt siêu mịn trong không khí, bao gồm cả virus SARS-CoV-2, do đó chúng có thể ngăn chặn phần nào sự lây lan của virus theo các giọt bắn dạng khí dung.
Nguyên lý hoạt động của các máy lọc không khí
Máy lọc không khí sử dụng các bộ lọc để bẫy các hạt bằng lưới lọc thường được dệt bằng thủy tinh hoặc sợi tổng hợp đặc biệt. Hiện nay, có hai bộ lọc thông dụng nhất được sử dụng đó là Bộ lọc Khí hạt hiệu quả cao (HEPA) và Bộ lọc Khí hạt hiệu quả siêu cao (HyperHEPA).
Bộ lọc HEPA sẽ lọc không khí theo 4 cơ chế: khuếch tán, ngăn chặn, va đập quán tính và hút tĩnh điện. Trong đó, cơ chế khuếch tán có hiệu quả với hạt có đường kính nhỏ hơn 0.1μm, ngăn chặn và va đập quán tính hiệu quả với hạt có đường kính lớn hơn 0.4μm. Các hạt bụi lớn hơn 0.1 và nhỏ hơn 0.4μm sẽ kém hiệu quả với tất cả các cơ chế kể trên. Do đó, hạt có kích thước 0.3μm sẽ được dùng để phân loại tấm lọc HEPA.
Chính vì vậy, dù virus SARS-CoV-2 có kích thước từ 0.06 đến 0.14 micromet - nhỏ hơn 0.3 micromet, tức là nhỏ hơn tiêu chuẩn mà HEPA đã kiểm tra thì cũng không đồng nghĩa với việc máy lọc không khí “bất lực” trong phòng chống COVID-19. Điều quan trọng cần lưu ý nhất về bộ lọc HEPA là khi nạp đầy chất bẩn, hiệu suất hoạt động của nó sẽ bị giảm đáng kể. Đến ngưỡng, bộ lọc sẽ bị quá tải và độ dính các hạt hút vào sẽ bị giảm xuống.
Điểm mấu chốt về máy lọc không khí và sự lây lan của virus
Cách lây lan phổ biến của virus và các loại bệnh truyền nhiễm, đó là sự tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh hoặc mang virus.
- Thông qua trao đổi chất lỏng cơ thể với một cá thể bị nhiễm bệnh
- Bằng cách hít phải các giọt đường hô hấp bị nhiễm bệnh do ho hoặc hắt hơi
Do đó, máy lọc không khí chỉ dừng lại như là một công cụ để giảm thiểu khả năng lây lan trong không khí của virus, chứ không phải là một giải pháp triệt để đảm bảo rằng bạn được bảo vệ toàn diện. Ngay cả những máy lọc không khí hiệu quả nhất cũng không thể bảo vệ 100% trong việc ngăn chặn sự lây lan của virus.
Kết luận - Giải pháp tối ưu nhất để giảm thiểu nguy cơ lây lan của virus
Trích dẫn từ Cục Bảo vệ Môi sinh Hoa kỳ (EPA), bản thân việc làm sạch hoặc lọc không khí không đủ để bảo vệ mọi người khỏi COVID-19, nhưng đó là một giải pháp hữu hiệu để giảm thiểu khả năng lây truyền COVID-19 trong không khí, khi kết hợp cùng với những khuyến nghị Y tế từ chính quyền, bao gồm giãn cách và đeo khẩu trang.
Kết luận lại rằng máy lọc không khí không phải là một giải pháp bảo vệ toàn diện với dịch bệnh COVID-19, thế nhưng sự kết hợp giữa việc thực hiện nghiêm chỉnh các khuyến nghị 5K và sử dụng máy lọc không khí là cách tốt nhất trong thời đại “bình thường mới” để giảm thiểu nguy cơ lây lan của virus ở môi trường trong nhà.
Nguồn: CellphoneS
